Divan-ı Lügat-it Türk ve Codex Cumanicus'ta Kişisel Alkedebiyatı Unsurları
Yazar: Emine Gülşen
Emine Gülşen'in Divan-ı Lügat-it Türk ve Codex Cumanicus'ta Kişisel Alkedebiyatı Unsurları adlı kitabı, Türk dilinin ve edebiyatının kökenlerine dair önemli bir araştırmayı ele alıyor. Kitap, Orta Asya Türkçesinin en önemli kaynaklarından ikisi olan Divan-ı Lügat-it Türk ve Codex Cumanicus metinlerini, kişisel alkedebiyatı açısından inceliyor. Alkedebiyatı, günlük yaşamın, kişisel deneyimlerin ve duyguların edebiyata yansımasını ifade eder ve bu çalışma, bu iki tarihi metnin daha önceki çalışmalardan farklı bir bakış açısıyla ele alınmasını sağlıyor. Gülşen, eserinde sadece sözcük anlamlarını ve dilbilimsel özelliklerini incelemekle kalmayıp, metinlerin arka planını, yazarlarının kişisel yaşamlarını ve dünya görüşlerini de dikkate alarak daha derinlemesine bir analiz sunuyor. Bu yaklaşım, sözlük ve sözlükçelerden öteye geçerek, metinlerin ardındaki insanlara ve onların zihniyet dünyasına ulaşmayı amaçlıyor. Divan-ı Lügat-it Türk'ün daha çok sözlük özelliği ön plana çıksa da, Kaşgarlı Mahmut'un seçtiği kelimeler, verdiği örnek cümleler ve bazen de eklediği kısa açıklamalar aracılığıyla kendisini ve yaşadığı dönemi yansıttığını gösteriyor. Benzer şekilde, Codex Cumanicus'taki çeşitli metinler, o dönemin insanların günlük yaşamlarını, inançlarını, düşüncelerini ve duygularını yansıtan değerli ipuçları içeriyor. Kitap, iki eserin karşılaştırılmasıyla kişisel alkedebiyatının farklı dönemlerde ve farklı bağlamlarda nasıl ortaya çıktığını gösteriyor. Divan-ı Lügat-it Türk'ün daha resmi ve bilgilendirici bir dil kullanırken, Codex Cumanicus'un daha günlük ve spontane bir yaklaşımı temsil ettiği vurgulanıyor. Bu karşılaştırma, kişisel ifade biçimlerinin zaman içinde nasıl değiştiğine dair değerli bilgiler sunuyor. Gülşen, detaylı bir metin analiziyle, her iki eserde de kişisel deneyimlerin, duyguların ve inançların izlerini tespit ederek, bu metinlerin sadece dilbilimsel değil, aynı zamanda kültürel ve antropolojik açıdan da önemli olduğunu kanıtlıyor. Divan-ı Lügat-it Türk ve Codex Cumanicus'ta Kişisel Alkedebiyatı Unsurları, Türk dili ve edebiyatı alanında çalışan araştırmacılar, akademisyenler ve öğrenciler için vazgeçilmez bir kaynak niteliğinde. Ayrıca, Orta Asya tarihi ve kültürüyle ilgilenen herkes için de ilgi çekici bir çalışma. Kitap, tarihi metinlerin derinliklerine inerek, onları sadece dil ve sözcükler bütünü olarak değil, aynı zamanda insan deneyimlerinin bir yansıması olarak ele alarak yeni bir bakış açısı sunuyor. Eserin dili sade ve anlaşılır olup, karmaşık konuları herkesin anlayabileceği şekilde açıklıyor. Türk dilinin kökenleri ve gelişimi hakkında daha derinlemesine bilgi edinmek isteyen herkes için bu kitap kesinlikle tavsiye edilir.
Kitabı İndir